23 Ekim Cumartesi günü Divan Edebiyatı Vakfında, Türkçenin Kalbine Doğru eserinin yazarı olan Macit ŞAYİN’in Töre, Beğ ve Bektaş isimli seminer programı yapıldı.
-
Törenin Dili Türkçe-
ŞAYİN konuşmasına bu sene vakıfta Töre başlığı etrafında düzenlenen çeşitli seminerler arasında Töre’nin dili Türkçe’nin önemli başlıklardan biri olduğunu söyleyerek başladı ve Sait BAŞER’in bu dönemin ilk seminerinde bahsettiği Töre’nin birinci ayağı Tanrı fikri konuşmasından atıf yaparak devam etti.
Medeniyet ve Dil
Macit ŞAYİN dil düşünce vasıtasıyla tahayyülünü bir tasavvura dönüştürür, dedi ve bir kültürün medeniyet olarak adlandırılabilmesinin iki şartı olduğunu; birinci şartın varlık hakkında kendine özgü bir fikre sahip olması, ikinci şartın da bu fikirden neşet eden bir dile sahip olması gerektiğini vurguladı. Öyle bir dil olmalı ki söz diziminden, fonetik yapısından, içeriğine kadar ana fikri devam ettiren bir zenginlikle ortaya çıkması gerektiğini ekledi ve Türkçenin de Türeyiş fikriyle ortaya çıkan düşüncenin ifadesi olduğunu söyledi. Bu sebeple Türkçenin Türeyiş fikrinin (temelde Tanrı fikri) bütün ihtimallerini bir çekirdek yapı olarak bünyesinde barındırdığını ifade ederek devam etti.
Beg ve Bilge
Töre’nin beş ayağı olarak Tanrı fikri, adalet, ihlas, ahlak ve akıl kavramlarının soyut kavramlar olmasına dikkat çekti ve Türk medeniyetinde bu kavramların iki temel kavramla tahayyülden tasavvura, tasarımdan da hayatın bizzat içine inerek toprağa ayak bastıklarını söyledi. Bunlardan birincisinin ‘beg’ ikincisinin ‘bilge’ kavramı olduğunu ifade etti ve bu kavramları açıkladı.
Beg kelimesinin Türkçenin en eski kelimelerinden biri olduğunu söyleyen ŞAYİN kelimenin tarihini, anlamını ve kullanım alanlarını anlatarak devam etti. Beğ kelimesinin Türk medeniyetinin sınıfsız yapısını ve Türkçenin de bu sınıfsız medeniyetin dili olduğunu belirterek devam etti.
Kutadgu Bilig’de Beğ ve Bilge kavramlarından bahsederken Yusuf Has Hacip’in “İki türlü asil insan vardır biri beğ biri de bilgedir.” dediğini belirtti ve yine Kutadgu Bilig’den örneklerle bu kavramları açıkladı.
Beydeş Milli Şuur İfadesidir
Bektaş kavramını açıklarken “Milli şuur bizde vatan, toprak sevgisinden önce Töre’ye ve devlete sadakati ifade eden ‘Begdeş’ kelimesiyle kendini bulmuştur.” diyerek Bektaş kelimesinin de eskiden beri olan kavramlardan biri olduğunu belirtti.
Bektaş kavramının Töre’nin devamlılığını sağlayan devlete ve devletin sembolü olarak da devletin başındaki Hakan ile bir ortaklaşmayı ifade ettiğini söyledi ve konuşmasını Dr. Sait BAŞER’in Bektaş kavramıyla ilgili yazdığı kısa bir yazısını okuyarak sonlandırdı.
