Eskilerin tahayyül ve tasavvur dedikleri, harikulâde iki kelime… Evet, iki küçücük söz… Tamamen Türk tahayyül ve tasavvurunun icadı, kendine has dünya görüşünün izlerini taşıyan sözcükler… Tahayyül için sözlükler; hayâl etme, düş gücü diyorlar. Tasavvur için ise zihinde şekillendirme, kurma, tasarım açıklamaları yapıyorlar. Sözlüklere saygıda kusur haddimize düşmez. Fakat zaman zaman onların teknik sınırları, tahayyül ve …
Mar 25 2019
Sevildiğini Hissetmek
Geçen günlerde sevgi bir çocuğa nasıl gösterilir, diye ince ince düşüncelere dalmıştım. Okuduğum kitapların içeriği, annelik ve çocuğun bedensel ve ruhsal ihtiyaçları ile alakalı olunca ve ben de yolun başında bir anne olduğum için bu soru, zihin dünyamın gündeminde yer almaya başlamıştı. Bir çocuğun gözünde sevgi nasıl gösterilir ve sevmek nasıl anlaşılır, diye düşünürken kendi …
Şub 27 2019
Yuvaya Dönüş
Doğduğumuz gün, ölüme doğru ilk adımı attığımız gündür aslında. Ölüm bize gelmez, biz ona doğru gideriz. Otobüse binmek için beklediğin durak her zaman bellidir ve aynı yerdedir. Sen ona doğru ilerlersin ve seni istediğin yere götürecek olan otobüse binersin. Ölüm kelimesi oldum olası ürpertir insanı. Adı anıldığı an “Aman ağzımızın tadını bozma şimdi!” denip kapatılır …
Şub 25 2019
Türkçenin Uyanışı – II
Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre Kitabının Semantik Yaklaşımı Bağlamında Uyumak ve uyanmak sözcüklerinin anlam köklerini çözümlemeyi denediğimiz önceki yazımız, sakınmak ve uyumak üzerineydi. Özellikle sakınık kavramı içeriğinden hareket ederek düşüncenin etkin durumda takındığı tavrı dil üzerinden açmayı denedik. Bu yazımızda ise uyanmak sözcüğünün kavramsal yapısının Türkçe düşünmeyle ilişkisine odaklanacağız. Kutadgu Bilig’de Kut ve Töre adlı …
Şub 22 2019
Enformatik Rahatlama
Bize bir “tık” kadar yakın olan teknoloji, sanıldığının aksine her zaman için hayâtımızı kolaylaştırmıyor. Zaman zaman vicdânımızda derin boşluklar yaratıp onulmaz yaralar da açabiliyor. Mâddî hayâtımızı kolaylaştırırken manevî açıdan bizi me’yûs hâle getirebiliyor. Rehâvet ve aczimizle bizi yüzleştirip çelişkilerimizi yüzümüze çarpabiliyor. Dücane Cündioğlu “Motto”sunda; “Kırılmak istemiyorsan kimseye ayna olma!” der. Modern dünyanın iletişim imkânları ve …
Şub 18 2019
Dili’nde Kendiliğini Edinmek
Değerli Dost İbrahim Tüzer İçin “Dil, insanın evi” değil; “insan, dili’nin inşa ettiği”dir, yanılyor muyum? “İnsan önce bir şeydir, sonra dili onu dışavurur” diyerek insana ontik bir öz atfetmek, dili’nin insanı nasıl varlığa getirdiğini görmezden gelir. İnsan, kendi münferit dilinin rehini, mahkumu, kötürümü olarak kalmayacaksa halkının diline, medeniyetinin dillerine, insanlığın ve …
Şub 14 2019
Hesap Günü mü?
Sevgililer günü, anneler günü, babalar günü, dünya çocuk günü, dünya kadınlar günü, öğretmenler günü… Allah’ın her gününe bir gün anılıyor ama asıl gün; “hesap günüdür” denmişti geçende okuduğum yazılardan birinde. Neydi hesap günü? Neyin hesabını veremeyecekti insan? ve Hesap gününden korkulurmuydu ki hiç? Geçen gün Norma Delaney örnek veriyordu; “Sen televizyonun karşısındayken …
Oca 25 2019
“Rüzgârın Önüne Düşmeyen Âdem Yorulur!”
-Nümâyiş ve gösterişler âleminde sahici olanı, hakîkatin peşine düşüp hikmet dileneni nasıl anlayacağız? -Beşer, her duyduğu cümlede hakîkat kırıntıları ile beslenmeye gayret ederken açlık hissi peşini bırakmıyor ve sırtını yasladığı yerler bir bir yıkılıyorsa ne yapmalı? -Herkesin hemfikir olup bir kavram hapishanesine sıkıştırdığı “insan” doğru bildiğini mi yapmalı yoksa doğru olarak tayin edileni mi? Yoksa …
Oca 07 2019
Bir Yerden Başlamak
Başlamak bitirmenin yarısıdır, derler. Ne doğru bir söz! Çünkü başlamak, neye başladığına bağlı olmakla birlikte, harekete geçme eylemini barındırdığı için zordur. Evi temizlemeye başlamak, ödev yapmaya başlamak, örgü örmeye başlamak, yemek yapmaya başlamak, tarladan ekinleri toplamaya başlamak… Fark ettiniz mi; bahsettiğim tüm “başlamak”lar emek isteyen, akıl ve bedenin beraber çalıştığı hatta ruhun da onlara eşlik …
Oca 07 2019
Neden Evleniyoruz?
Sahi, neden evleniyoruz? Evlenmekteki amacımız ne? Neden kendi sorumluluğumuz azmış gibi kendimize yeni sorumluluklar alıyoruz? Kendi başımıza kendimize yetmiyor muyuz? Neden? Neden? Neden? Mutlu olmak için mi yoksa? Aaa, kendi başına mutlu olmayı başaramıyor mu insan? Mutlu olayım derken mutsuz olduğu zamanlar olmuyor mu? E o zaman neden? Düşünelim bakalım acaba neden? Nerden başlasak ki …
Ara 14 2018
Meryem Bir Akşamüstü
Bazı akşamlar böyledir burada. Kış, adamakıllı hırpaladıklarına bir akşamüzeri hoşluğu verir. Eh, kışın gönül alması da böyle olur; kabanlar ağır gelir, botları taşımak zordur, kediler tüylerini tımar eder, köpekler güneşe doğru keyiflenir, martılar kanatlarıyla meşguldür, kargalar bile memnundur. İnsanlar? Bir yaren buldu mu sahilde alır soluğu. Aslında yareni olmayan da sahile iner, denizle söyleşir. Daha …
Kas 12 2018
Hasbihal
Ömrümce bekledim bahar faslını Bir melek fâş etti işin aslını Seyrettim nihâyet bülbül vaslını Hamdulillâh gülden aldım yâreyi Tavrını lutfetmiş nazlı yellere İlham vermiş gümrâh akan sellere Râyihâ bahşetmiş baygın güllere Hamdulillâh telden aldım yâreyi Bir nâzenin selvi bir zarif edâ Kuru cânım oldu eşikte fedâ Süveydâdan gayrî kalmadı …
Eki 05 2018
Söyleşi
Her sabah biliyorsan akşamın ineceğini tekrar yeryüzüne Bunda bir iş var ey insanoğlu! Her gün dünyanın sandığın kovalamaca senin de ezeldeki kaderindir. Vazgeçmek mümkün değildir. … Bir “kayıp”ın yokluğu hemen bilinir mi yürekte? yoksa yitenler çoktan yazılmış kararlı ağıtlar mı idi kadere, unutulmuş dillerde… Bir masal dokundu ve yürüdü kaf …
Eki 04 2018
Türkçenin Yürüyüşü
Dil; yaşayan, kültürel bir varlıktır ve her varlık gibi değişmekte ve gelişmektedir. Türkiye Türkçesinde şimdiki zaman eki olarak kullanılan -yor eki, güncel Türk kültürünün zaman kavramına bakışının merkezinde bulunuyor. -yor ekinin kökeni ve kullanılmaya başlandığı zaman dilimi hakkında Türkçe etimolojisi çalışmalarında değişik bilimsel görüşlerle karşılaşmak mümkün. En kuvvetli görüş, eldeki metinlere dayanarak -yor ekinin daha …